Intimidatie is iemands gedrag beïnvloeden door diegene angst aan te jagen. Intimidatie kan plaatsvinden door iemand in een machtspositie, richting iemand die minder of geen macht heeft. Denk hierbij aan een trainer die bepaalt of een speler wel of niet wordt opgesteld. Of een bestuurslid richting een trainer/coach, waarbij het bestuur bepaalt of het contract van de trainer/coach wordt verlengd.
Kortom, machtsmisbruik en intimidatie komen voor wanneer er machtsongelijkheid is. Deze ongelijkheid is vaak aanwezig in de sport, maar hoeft geen probleem te zijn.
Herkennen
Wanneer iemand iets ervaart als machtsmisbruik of intimidatie verschilt per persoon. Voor de één kan iets intimiderend overkomen terwijl dit voor iemand anders niet zo hoeft te zijn. Het is belangrijk om je bewust te zijn van machtsrelaties binnen de sportcontext en wat de gevolgen hiervan kunnen zijn. Hieronder staan een aantal situaties beschreven. Lees deze dilemma's eens door:
Voorkomen
Het is goed om te bedenken dat macht vaak niet gekoppeld is aan een persoon, maar aan een situatie. Iemand kan als trainer met zijn/haar medetrainers gelijkwaardig omgaan, maar als trainer met zijn/haar sporters zijn macht misbruiken. Denk na over jouw rol binnen de sport en hoe jouw gedrag anderen kan beïnvloeden. En nog belangrijker: maak het onderwerp bespreekbaar binnen jouw sportteam en vereniging! Hieronder staan verschillende groepen beschreven die vanuit hun positie binnen de sport te maken kunnen krijgen met machtsmisbruik en intimidatie.
Sporters
Ook sporters onderling kunnen macht misbruiken of intimiderend gedrag vertonen. Zo kan in het heetst van de strijd het intimideren van de tegenstander een manier zijn om te winnen, kan voor de wedstrijd iemand bedreigen diens concentratie beïnvloeden, en kun je gebruikmaken van het feit dat je de oudste speler bent om iets gedaan te krijgen bij de trainer. De lijn tussen speltactiek en grensoverschrijdend is zo overschreden. Wees respectvol naar elkaar, speel fair en laat anderen in hun waarde.
Trainers/coaches
Als trainer ben je aangesteld om vanuit je eigen visie het beste uit je sporters te halen. Dit betekent dat jij bepaalt wat een sporter wel of niet moet doen om een goede prestatie te leveren. Hierdoor heb je macht over je sporters; zij zijn afhankelijk van jou als trainer. Wees je ervan bewust dat een sporter geneigd zal zijn om te doen wat jij als trainer zegt. Jij bent in zijn of haar ogen immers de expert.
Bestuursleden
Als bestuurder sta je boven alle leden van de vereniging en ben je eindverantwoordelijk. Deze verantwoordelijkheid geeft je als bestuurder macht. Het risico van misbruik van deze macht is altijd aanwezig. Wees als bestuurder dus bewust van de positie waarin je je bevindt.
Wat kan jouw vereniging doen?
Het is goed om als vereniging dit onderwerp in het beleid terug te laten komen. Het bestuur is immers verantwoordelijk voor de veiligheid van alle leden en bezoekers. Bewustwording is de beste preventie, dus maak het bespreekbaar.
Wat kan de sportbond doen?
Met regelgeving binnen de gehele sport kan een sportbond machtsmisbruik en intimidatie preventief tegengaan. Het is aan een sportbond om het onderwerp op de agenda te zetten en te houden. Ook kan een sportbond met behulp van e-learnings en workshops over een pedagogisch veilig sportklimaat verenigingen ondersteunen in de bewustwording.